De Japanse pianist Naruhiko Kawaguchi is een internationale ster in de wereld van de historische piano’s, met prijzen op prestigieuze wedstrijden zoals het Chopinconcours op historische instrumenten in Warschau en de pianofortewedstrijd Musica Antiqua in Brugge. Vanuit Tokio, waar zijn muzikale reis begon, vertelt hij gepassioneerd: “Een nocturne is meer dan muziek. Ze is een venster op het menselijke hart.” Op 14 februari schittert Kawaguchi tijdens PIANONOCTURNESinPRIMETIME in AMUZ, en neemt hij het publiek mee in de wereld van Chopin en zijn Poolse en Spaanse collega’s.
Zijn liefde voor de piano begon op zesjarige leeftijd. Maar op zijn twintigste kwam er een keerpunt, toen hij als student musicologie aan de Tokyo University of the Arts voor het eerst een pianoforte bespeelde. “De klank van de Anton Walter-pianoforte was een openbaring. Het was alsof de muziek van Mozart, Haydn en Beethoven ineens volledig tot leven kwam. De humor, speelsheid en originaliteit van de componisten klonken vanzelfsprekend op de instrumenten waarvoor ze hun werken schreven.”
Na zijn studies verdiepte Kawaguchi zich verder in historische piano’s aan het conservatorium van Amsterdam. “Wat me fascineert, is dat elk historisch instrument een eigen karakter en stem heeft. Zelfs verschillende instrumenten van dezelfde bouwer klinken uniek. Zulke piano’s bespelen, voelt als een dialoog met de geschiedenis.”
In 2016 won hij de pianofortewedstrijd van Brugge en nam hij een cd op met werk van Schubert op een Conrad Graf-pianoforte. “Die ervaring gaf me nog meer zin om het 19de-eeuwse repertoire te verkennen. Elk instrument biedt nieuwe mogelijkheden om met klankkleuren te spelen.”
Chopins muziek zingt
In 2018 behaalde Kawaguchi de tweede prijs op het eerste Chopinconcours op historische piano’s in Warschau, een gebeurtenis die veel deuren opende. “Chopin zei dat een piano moest zingen, en dat voel je in zijn nocturnes. Zijn melodieën zijn poëtisch, intiem, maar ook vol dramatiek. Ik lees zijn partituren als toneelscripts. Door zijn gedetailleerde aanwijzingen over accenten, volume en tempo voelt het alsof hij naast je staat en je regieaanwijzingen geeft; welke emotie elke frase moet vertellen.”
“De nocturnes van Chopin die ik speel, laten prachtig de veelzijdigheid van zijn stijl zien. Neem bijvoorbeeld opus 15: de eerste nocturne begint kalm en sereen, maar transformeert in een stormachtig middendeel. De tweede is elegant en verfijnd, terwijl de derde een bijna religieuze diepgang heeft. Daarnaast is er de beroemde Nocturne in cis, ‘Lento con gran espressione’, die Chopin op twintigjarige leeftijd schreef voor zijn zus Ludwika. Dit bijzondere werkje onderscheidt zich van de andere nocturnes door de subtiele verwijzingen erin naar zijn eerdere composities. Ik kijk ernaar uit om deze meesterwerken van Chopin te spelen naast nocturnes van zijn tijdgenoten; samen vormen ze een fascinerend muzikaal portret van die tijd.”
Meer Poolse en Spaanse nocturnes
Naast Chopin presenteert Kawaguchi ook werken van Poolse componisten zoals Julian Fontana, Edward Wolff en andere minder bekende meesters zoals Dobrzyński. “De Poolse nocturnes hebben een melancholieke diepgang die ik sterk associeer met mijn Japanse achtergrond. In beide tradities voel je een intens bewustzijn van de kwetsbaarheid van het leven. Dat is misschien geen toeval: Japanse mensen, gevormd door de constante dreiging van aardbevingen en tsunami’s, begrijpen hoe fragiel het bestaan kan zijn. Datzelfde gevoel van licht en schaduw herken ik in de Poolse muziek, die wellicht is gevormd door een geschiedenis vol tragische gebeurtenissen. Het raakt iets universeels in de menselijke ziel.”
“Sinds mijn tienerjaren heb ik een zwak voor Spaanse muziek”, bekent Kawaguchi. “Ik herinner me nog levendig dat ik in de auto Ibéria van Isaac Albéniz op de radio hoorde. Ik was onmiddellijk gefascineerd. Het opende de deur naar meer Spaanse pianomuziek van de Falla, Mompou en Joaquín Rodrigo. Als student ben ik drie weken door Spanje gereisd op zoek naar Spaanse pianopartituren. Zo heb ik de Spaanse nocturnes ontdekt van Manuel Mendizábal en Felipe Pedrell, die de leraar was van Manuel de Falla. Ook de nocturne van de Falla is trouwens een pareltje.”
Een intieme connectie
Voor een pianist is het spelen van nocturnes altijd een persoonlijke ervaring. “Wat me telkens weer raakt, is hoe deze muziekvorm je uitnodigt om je blik naar binnen te richten. Wanneer je een nocturne speelt, beleef je een moment van introspectie; of ik nu een stormachtige Chopinnocturne speel of een warme Spaanse melodie. Ik hoop dat het publiek diezelfde connectie voelt, met zichzelf en met de muziek.”
Hij besluit met een glimlach: “Elke nocturne vertelt een verhaal, is een reflectie van ons hart, van ons mens-zijn. Dat maakt ze zo bijzonder.”
Meer over de concerten van Bart van Oort, Florent Albrecht, Naruhiko Kawaguchi, Laura Granero, Jan Michiels, Olga Pashchenko en Abdel Rahman el Bacha vindt u hier: PIANONOCTURNESinPRIMETIME. Om alvast in de sfeer te komen maakten we voor u deze teaser Spotify-playlist.
Dubbel op op Valentijn: combineer het recital van Naruhiko Kawaguchi met dat van Bart van Oort op dezelfde avond.