inPRIMETIME, het voorjaarsfestival van AMUZ, zet dit jaar twee componisten in de kijker: John Taverner (1490-1545) en John Tavener (1944-2013). Er gaapt 500 jaar tussen de twee componisten met haast dezelfde naam. De tijden waarin ze leefden zijn haast onvergelijkbaar en ook hun muziek lijkt bij een eerste beluistering geen enkele connectie te hebben. Niets is minder waar: TAVE(R)NERinPRIMETIME zoekt verschillen en verbanden in hun muziek uit de renaissance en uit de late 20ste eeuw. Laat ons alvast even stilstaan bij de volgende verbanden: beide componisten schreven spirituele muziek. Voor iemand als Taverner is dat een logische zaak, gezien het belang van religie in zijn tijd. Maar voor Tavener, een componist uit de tweede helft van de 20ste eeuw, is dat des te opmerkelijker. Een andere gelijkenis: Taverner is een meester van de Engelse renaissance; in zijn polyfonie weeft hij eindeloze melodieën door elkaar. Maar ook Taveners muziek is een aaneenschakeling van melodieën. Soms stapelt hij meerdere melodische lijnen boven elkaar, andere keren gaat hij tot de kern van de muziek en is slechts één uitgesponnen melodie te horen.
Drie ensembles voeren het werk van beide componisten uit in drie concerten:
The Tallis Scholars zingen op 11 februari Taverners Misa Corona Spinea, een mis waarbij vooral de sopranen een bijzondere uitdaging aangaan. Organist Wim Diepenhorst zal tussen de misdelen op gotisch orgel improviseren.
Op 18 februari bouwen Fretwork, Iestyn Davies en Nicolas Daniels de brug tussen de wereld van de renaissance en de twintigste eeuw. Het viola-da-gambaconsort voert Taverners Missa Gloria tibi trinitas instrumentaal uit. Contratenor Iestyn Davies is de solist in twee intieme werken van Tavener.
Het derde luik van TAVE(R)NERinPRIMETIME is voor rekening van Young Belgian Strings. Samen met cellist Matthew Barley en violiste Sylvia Huang voeren ze instrumentale werken van Tavener uit, zoals The protecting veil waar de cello als solist uitblinkt. Over dat werk schreef Ian Hewett in The Telegraph dat “alles samenvalt, de stralende harmonische taal, de lange meeslepende melodieën en de rituele vorm”. De Belgische violiste Sylvia Huang is soliste in Fragment for the Virgin en Tears of the Angels. We spraken met Sylvia over haar samenwerking met Young Belgian Strings en Taveners muziek.
Wordt het concert in AMUZ voor jou de eerste samenwerking met Young Belgian Strings?
Ik heb al voor meerdere projecten met het ensemble samengewerkt. Samen met violist Lorenzo Gatto ben ik ‘meter’ van het ensemble. Ondertussen werk ik al drie jaar met hen samen en het is bijzonder fijn om met hen projecten uit te werken en een relatie op te bouwen. Vorige zomer waren we bijvoorbeeld in residentie in Venetië. We verbleven in het klooster van San Francisco della Vigna en mochten daar ook concerteren, een unieke ervaring, die we samen delen. Alle muzikanten van Young Belgian Strings zijn studenten of net afgestudeerden, met massa’s enthousiasme, motivatie en energie om tot een prachtig resultaat te komen.
Zelf heb je als soliste met de beste orkesten gespeeld, was je lid van het Concertgebouworkest Amsterdam en recent ben je ook aangesteld als concertmeester van het Symfonieorkest van de Munt. Ondanks je jonge leeftijd heb je dus zelf al heel wat ervaring. Geef je die ervaring ook graag door aan de jonge muzikanten?
Natuurlijk is een technisch advies altijd goed, maar mijn meterschap gaat ook over het delen van muzikale ideeën: hoe we bijvoorbeeld meer kleur kunnen vinden, of hoe we nieuwe texturen zoeken. Soms hebben we met professionele ensembles geen tijd om dieper te werken, want er zijn maar één of twee repetities gepland. Maar met Young Belgian Strings hebben we meer tijd. Toen we in Venetië verbleven hebben we intensief gerepeteerd, wat echt bijzonder is.
Critici zijn inderdaad lovend over de mooie klankkleur van Young Belgian Strings, een kleur die heel geschikt is voor de uitvoering van Taveners muziek. Je zal de solopartij vertolken in twee werken in het concert in AMUZ. Zal dat voor jou een primeur zijn?
Het zal inderdaad de eerste keer zijn dat ik ze tijdens een concert zal uitvoeren. Taveners muziek is niet een klassieke repertoire voor violisten en toen Dirk Vandemoortele, artistiek leider van Young Belgian Strings, me voor het project uitnodigde, was ik aangenaam verrast. Eén van de werken had ik wel al gehoord, maar het is sowieso boeiend om nieuwe composities in te studeren en voor een publiek te mogen spelen. Taveners muziek is uniek en heeft een mystiek karakter. Het moet een speciale ervaring zijn om als luisteraar dan in de zaal te zitten. Zijn muziek is als een meditatie en ik kijk er naar uit om dan de juiste sfeer te creëren voor de luisteraar.
Je zal een kostbare viool naar AMUZ meebrengen, een instrument gebouwd door Jean-Baptiste Vuillaume.
Vuillaume is een belangrijke 19de-eeuwse Franse vioolbouwer. Het instrument dat ik bespeel is een fantastisch instrument! Het is afkomstig uit de collectie van Arthur Grumiaux, een van de grootste Belgische violisten van de 20ste eeuw. Ik koester een grote bewondering voor Grumiaux, het is dus een grote eer om op dit instrument te spelen dat ik in bruikleen heb gekregen van de Fondation Grumiaux. Hij was een verzamelaar van kostbare instrumenten en had enkele Franse en Italiaanse violen in zijn collectie. Daarnaast verzamelde hij ook veel strijkstokken.
Vuilaume stond er om bekend dat hij replica’s maakte van Italiaanse instrumenten. Lijkt Grumiaux’ instrument op bijvoorbeeld een Stradivarius?
Voor mij is het net helemaal anders dan een Italiaans instrument. Voordat ik op deze viool speelde, speelde ik op een 18de-eeuws Italiaans instrument van Carlo Ferdinando Landolfi. De Vuillaume-viool is groter en ook zwaarder. Toen ik voor het eerst op de viool begon te spelen, moest ik er echt aan wennen. Ik had enkele maanden tijd nodig om me aan te passen, in de eerste weken had ik zelfs pijn aan mijn arm. Op een nieuwe viool spelen, is als een nieuwe persoon leren kennen: je moet leren hoe die persoon reageert en welke gevoelens die persoon heeft. Dat gebeurt niet op één dag. Soms kunnen Franse instrumenten nogal direct zijn en hebben ze een grote klank. Deze klank is anders, ze is net heel warm en rond. Ze is niet metalig, maar heeft een krachtige en mooie warme klank. Ik vind het een perfect instrument om de muziek van Tavener op te spelen.
Hoe dit zal klinken, kan u ontdekken op 25 februari in AMUZ, tijdens het laatste van de drie TAVE(R)NERinPRIMETIME-concerten.
Wil u de volledige beleving? Dan raden wij u het abonnement aan, waarmee u de drie concerten van ons voorjaarsfestival tegen een voordelige prijs kan bijwonen. Een aanrader!
Frederic Delmotte
Dirigent Dirk Van de Moortel van Young Belgian Strings bij Klara, Music Matters op 21.02.24
Belgische stervioliste Sylvia Huang eert Britse ‘holy minimalist’
