AMUZ rolt de rode loper uit voor Ian Bostridge, een van de strafste tenoren van vandaag. Samen met het Belgische ensemble Oxalys wijdt hij een avond aan typisch Engels repertoire, met liederen van Ralph Vaughan Williams en Peter Warlock, en kamermuziek van Gustav Holst en Felix Harold White.
Vaughan Williams en Warlock zijn in Groot-Brittanië belangrijke meesters, maar in België zijn ze nog iets minder bekend. Wie waren deze figuren?
Van de Britse componisten uit de 20ste eeuw, is vermoedelijk Vaughan Williams tegenwoordig een van de bekendste. Zijn symfonieën worden nu ook door internationale orkesten uitgevoerd. Voor lange tijd werd hij echter als een provinciaal componist beschouwd, een typisch Engelse componist. Weinigen weten echter dat hij bij Maurice Ravel heeft gestudeerd. Een van zijn meesterwerken is On Wenlock Edge, de liedcyclus die we zullen uitvoeren, en deze heeft hij na zijn tijd bij Ravel gecomponeerd. Hij behoorde tot de 20ste-eeuwse beweging van componisten die op zoek gingen naar de volkstraditie. Net zoals Leoš Janáček en Béla Bartók vond hij inspiratie in volksmuziek en modale harmonie. Vaughan Williams gaf zijn muziek dan een Engelse kleur.
Peter Warlock is een meer obscure figuur. In Engeland is hij wel bekend als een componist die liederen componeerde met een eerder opgewekt karakter. Hij vond veel inspiratie in de Elizabethaanse muziek van de 16de eeuw. Het werk dat we in AMUZ zullen brengen, The Curlew, is atypisch voor Warlock en contrasteert met zijn andere oeuvre. Het is een eerder sombere compositie, expressionistisch van karakter, op teksten van de Ierse dichter William Butler Yeats. De bezetting is ook opmerkelijk en bestaat uit een strijkkwartet, althobo en dwarsfluit. Het is een werk dat zeker meer mag uitgevoerd worden.
Wanneer we de poëzie bekijken, dan merken we alleen al in de liederen van Vaughan Williams een enorm scala aan menselijke emoties. De mens kan er zowel goed zijn als slecht.
We hebben inderdaad twee heel verschillende dichters in de werken van Vaughan Williams die we zullen uitvoeren. Bij On Wenlock Edge en Along The Field zette hij gedichten van Alfred Edward Housman op muziek, en de Blake Songs zijn, zoals de naam aangeeft, gebaseerd op gedichten van William Blake – die trouwens niet alleen dichter was, maar ook een fascinerend beeldend kunstenaar. Housman was een belangrijke geleerde in de klassieke oudheid. Hij was homoseksueel in een tijd waar het onmogelijk was om die geaardheid te beleven. De laat-Victoriaanse en Edwardiaanse maatschappij was een van de meest repressieve in de geschiedenis. Hij kon dus nooit enige amoureuze relatie ontwikkelen. Zijn gedichten zitten daarom vol onderdrukte verlangens. Zijn bundel A Shropshire Lad, die Vaughan Williams toonzette in On Wenlock Edge, werd opeens heel populair net voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog. Heel wat soldaten namen de bundel mee in de loopgraven. De gedichten handelen over een vroegere oorlog, de Boerenoorlog in Zuid-Afrika. On Wenlock Edge dateert van 1909 en bijna twintig jaar later keerde Vaughan Williams terug naar gedichten van Housman voor de liedcyclus Along The Field. Het opmerkelijke aan deze cyclus, is dat de stem enkel door een viool begeleid wordt. De liederen zijn uitzonderlijke meesterwerkjes en hebben prachtige melodieën. Voor een film componeerde Vaughan Williams dan de Blake Songs. Opnieuw hebben we hier een uitzonderlijke bezetting, want de stem wordt in dit geval door de hobo begeleid. De combinatie van stem met één instrument komt weinig voor. In Warlocks The Curlew merken we veel nostalgie over de natuur en het leven op het platteland. De gedichten en de muziek zijn mysterieus, bizar en passen in de stroming van het symbolisme. Het is een periode waarin het Engelse platteland langzaamaan vernietigd werd, ten voordele van de industrie en de opkomst van de auto. We mogen de gigantische impact van de auto op onze natuur niet vergeten. Dat verlangen naar de natuur hoor je echt terug in de muziek van Warlock. In die zin is de compositie nog steeds actueel, want helaas blijven we onze natuur verder vernietigen.
Frederic Delmotte