Op 18 december vorig jaar overleed Wim Henderickx onverwacht op zestigjarige leeftijd. De muziekwereld was geschokt door het verlies van een van Belgiës belangrijkste hedendaagse componisten. Henderickx was een begeesterende mentor en docent en zal door iedereen die hem ooit ontmoette, worden herinnerd als een enthousiaste, warme en integere persoonlijkheid. Velen voelen dat gemis vandaag nog evenveel als een jaar geleden. Ook in AMUZ was Wim Henderickx geregeld te gast. Als concertganger bewonderde hij het muzikale lijnenspel van de Franco-Vlaamse polyfonisten tijdens Laus Polyphoniae. Als mentor stuurde hij zijn conservatoriumstudenten naar The Times Academy, en hij had al een nauwe band met het HERMESensemble toen het in 2009 zijn compositie Disappearing in light in AMUZ presenteerde.
Antwerpse mystica Hadewych
Als eerbetoon aan Wim brengt AMUZ op zaterdag 3 februari zijn compositie Revelations opnieuw op de planken. AMUZ koos niet toevallig voor dit werk. Wim Henderickx was lang en intens met (al dan niet oosterse) spiritualiteit geboeid. Revelations brengt die spirituele dimensie letterlijk dicht bij huis. Het werk is immers opgebouwd rond teksten uit de visioenen van de 13de-eeuwse Antwerpse mystica Hadewych.
Met een sopraan solo, elektronica, drie instrumenten (fluit, altviool, percussie) en een klein vrouwenkoor is het werk uitgesproken intimistisch. De Midden-Oosterse percussie (in de oorspronkelijke productie gespeeld door Henderickx zelf; nu door Joeri Wens) voegt een interculturele kwaliteit toe, net als in Henderickx’ Requiem. Maar het opvallendst is zowel de middeleeuwse mystiek als een persoonlijke zoektocht naar een religieuze ervaring, en de visioenen die ook in zijn latere opera De bekeerlinge (2021) in zekere zin een plek vonden.
Missa brevis
De basiselementen van Revelations worden gevormd door een ‘missa brevis’. De mis is het resultaat van een zoektocht naar een harmonieuze versmelting van akoestische klanken met het elektronische geluidstapijt van Jorrit Tamminga. Henderickx bewaart enkel de titels en het kernbegrip uit het katholieke ordinarium – Kyrie, Gloria, Sanctus (geen Benedictus), Agnus Dei, met een toegevoegd Alleluia – en plaatst ze in zijn partituur veelzeggend tussen aanhalingstekens.
Melodisch en harmonisch met intense kracht
Hierbij vormde de middeleeuwse organumstijl een duidelijke inspiratiebron voor het vocale ensemble – de fascinatie van Henderickx voor toondichters uit de school van Notre-Dame van Parijs, zoals Leoninus en Perotinus, weerklinkt in zijn schrijfstijl voor vrouwenkoor. Deze benadering past dan ook wonderwel binnen een laatmiddeleeuws referentiekader van Hadewych. Behalve voor de misbewegingen leverden haar citaten de inspiratie voor elk deel van Revelations. “De muziek is harmonisch, melodisch en heeft vaak een intense kracht. Op momenten liefelijk, met lange, vloeiende lijnen en prachtige koorklanken. (…) De elektronica van Jorrit Tamminga mag hier evenmin onvermeld blijven. De subtiele toon en kleuring die hij aan de muziek verleent, versterkt het mystieke element.” (recensie op nieuwenoten.nl)
Klara’s Top 100
Het Agnus Dei uit Revelations liet zich vorige maand nog opmerken toen het de Klara’s Top 100 binnenkwam als hoogste nieuwkomer en stijger op plaats 42. Dat Revelations alles in zich heeft om een nieuwe tijdloze klassieker te worden, kan u horen op 3 februari 2024 in AMUZ.
Wim Henderickx’ Revelations (semi-concertante uitvoering) met o.a. sopraan Lore Binon, het Vlaams Radiokoor, HERMESensemble; electronics van Jorrit Tamminga en videobeelden van Kurt d’Haeseleer. Een productie van HERMESensemble, Vlaams Radiokoor & Muziektheater Transparant.
