Zoekresultaten voor: 2009

Reeds in de vroegste dagen van het Christendom werden speciale liturgische diensten opgedragen voor de doden. Ook in de muziekgeschiedenis zijn al in de middeleeuwen sporen van het requiem terug te vinden. Met Et Lux voor vier stemmen en strijkkwartet schreef Wolfgang Rihm zich in 2009 dus in een lange traditie in, al is het werk eerder een reflectie op dan een hertaling van de traditionele dodenmis.
Wolfgang Rihm is een icoon van de hedendaagse klassiekemuziekscene, met een legendarische productiviteit en veelzijdigheid. Voor Et Lux selecteerde hij verzen uit de dodenmis die reflecteren rond het Eeuwige Licht dat afsteekt tegen de schaduwen van de dood. Het resultaat is een even troostend als verontrustend klankenspel met gedurfde harmonieën en een zachte stemmentextuur. Een kolfje naar de hand van Huelgas Ensemble, dat voor de gelegenheid wordt geflankeerd door het gerenommeerde Minguet Quartett.

Uitvoerders
Huelgas Ensemble & Minguet Quartett | Paul Van Nevel, artistieke leiding

Programma
W. Rihm: Et Lux

“Qui de sentiment ne fait, son dit et son chant contrefait.” Guillaume de Machaut, wellicht de belangrijkste componist en dichter van het 14de-eeuwse Europa, heeft met deze woorden niets anders bedoeld dan wat de oude Grieken reeds wisten, namelijk dat een tekst enkel een bepaalde werking heeft als hij doeltreffend wordt gebracht. Declamatie heeft precedenten in de retoriek van de antieke wereld en in een al lang bestaande zangtraditie in middeleeuws Europa. Ook in de Islamitische landen had de erfenis van de antieke wereld een enorme invloed op muzikaal vlak. Capilla Flamenca nodigde een aantal Iraanse musici uit om de ars nova en ars subtilior van componisten als Philippe de Vitry, Guillaume de Machaut en Johannes Ciconia te confronteren met de klassieke Perzische muziek. Dat laatste repertoire nemen Ensemble Delgocha en zijn muzikanten voor hun rekening. Ensemble Delgocha ontstond als een ontmoeting van mensen met een passie voor de Iraanse muzikale traditie. Ze brengen subtiele, kunstzinnig en smaakvolle muziek, gebaseerd op mondelinge overlevering. Kortom, het beste van twee werelden komt samen in dit bijzondere en grensoverschrijdende ontmoetingsconcert!

I.s.m. Moussem Nomadisch Kunstencentrum

Uitvoerders
Taghi Akhbari, zanger

Op de website van UNESCO komt u meer te weten over Perzische klassieke muziek als werelderfgoed.

Op de website van Capilla Flamenca kan u muziek uit het ars subtilior repertoire beluisteren.

Dit concert werd oorspronkelijk gepland met Madjid Khaladj Ensemble. Aangezien zij verhinderd zijn, besloot Capilla Flamenca samen te werken met Ensemble Delgocha. Meer informatie over Taghi Akhbari, voorman van Ensemble Delgocha, vindt u hier. 

De vespers en lamentaties van João Lourenço Rebelo stonden tijdens deze editie van Laus Polyphoniae al eerder op het programma, bij het Huelgas Ensemble. Deze keer is Cantar Lontano aan de beurt om het instrumentale en vocale repertoire van de Portugese componist te vertolken. Uit Rebelo’s religieuze oeuvre kozen zij onder meer lamentaties en antifonen – verzen die werden gezongen als inleiding op en ter afsluiting van een psalm. Zo brengen ze een reconstructie van de completen op zondag, waarbij polyfonie wordt afgewisseld met gregoriaans. Cantar Lontano ontleent zijn naam aan het 17de-eeuwse gebruik van ‘chanter loin’, waarbij spatialisering en muzikale verkenning van de ruimte cruciaal is. Vandaar de keuze voor de St.-Jacobskerk, waar Cantar Lontano ook tijdens Laus Polyphoniae 2009 de akoestiek heeft mogen beproeven. Ze waren toen een van de revelaties van het festival!

Uitvoerders
Marco Mencoboni, artistieke leiding

‘Josquin is een soort Prins der Absolute Helderheid’. Met deze éloge aan het adres van Josquin des Prez, betuigde Philippe Herreweghe tijdens Laus Polyphoniae 2009 zijn bewondering voor het geraffineerde vakmanschap van de legendarische renaissancepolyfonist. De biografie van Josquin is ondanks het meticuleuze werk van talrijke vorsers nog steeds niet volledig in elkaar gepuzzeld. Er zijn zelfs enkelingen die beweren dat de fantastische Josquin een constructie van de geschiedenis is: een figuur die in werkelijkheid nooit heeft bestaan en wiens oeuvre het werk is van vele (andere) handen. De portretten en de onlangs ontdekte handtekening doen echter anders vermoeden: deze componist, die met een nooit eerder geziene gevoeligheid en expressiviteit woord en klank met elkaar wist te versmelten, heeft werkelijk bestaan en vele generaties beïnvloed. In dit geheel aan Josquins mariale repertoire gewijde programma diept het Collegium Vocale Gent enkele absolute topstukken op: voor Herreweghe meteen een terugkeer naar zijn oude liefde, de polyfonie!

Uitvoerders
Philippe Herreweghe, artistieke leiding

Andreas Staier is een intelligent musicus die het geduld bezit zijn tijd te nemen voor meesterwerken die daarom vragen. Het duurde zo’n vijfentwintig jaar voor Staier Bachs meesterlijke Goldbergvariaties publiek uitvoerde en pas eind 2009 verscheen zijn cd-opname van het werk. Voor Staier is het een uitgemaakte zaak dat dit werk het best tot zijn recht komt op klavecimbel: ‘Bach maakte optimaal gebruik van de klankmogelijkheden van de beide klavieren. Dat is volkomen eigen aan het klavecimbel, en het is simpelweg onmogelijk om dat ook over te brengen op een piano.’ Het meesterschap van componist en uitvoerder vinden elkaar in de keuze van klankkleuren en registers om deze variatiereeks te laten schitteren in haar diversiteit en compositorische rijkdom zonder voorbij te gaan aan de coherente, cyclische opbouw.
I.s.m. Concertgebouw Brugge

Uitvoerders
Andreas Staier, klavecimbel

Programma
Johann Sebastian Bach: Goldbergvariaties, BWV 988

Na tien jaar was de International Young Artist’s Presentation aan een facelift toe. Meer dan ooit wil IYAP een lanceerplatform bieden aan jonge vocale en instrumentale ensembles die repertoire tot 1920 (!) uitvoeren op historisch instrumentarium. Na twee dagen coaching achter gesloten deuren door de Amerikaanse sopraan Jill Feldman, wordt een selectie van beloftevolle, internationale ensembles aan het publiek voorgesteld tijdens een uniek concertparcours langsheen historische locaties in het centrum van Antwerpen. Laat u vanuit AMUZ op sleeptouw nemen en ontdek vandaag al de grote namen van morgen! U kunt opteren voor deze concertwandeling inclusief of exclusief lunch.

I.s.m. Musica, impulscentrum voor muziek

De geselecteerde ensembles die u te zien krijgt tijdens de concertwandeling zijn:
1. Qvinta Essençia (ES)
Qvinta Essençia is een Spaans vocaal kwartet gespecialiseerd in Spaanse renaissancepolyfonie. Het kwartet boekte onder meer in 2008 succes tijdens het festival Oude Muziek in Utrecht, waarna ze uitgenodigd werden voor een tournee in Nederland, die later in Spanje hernomen werd.

2. L’Istante (CH)
Het Zwitserse duo Anaïs Chen en Johannes Keller (viool en klavecimbel) interpreteren 17de- en 18de-eeuwse muziek aan de hand van authentiek bronnenonderzoek. Ze confronteren oude muziek met het moderne leven van vandaag. Zo betrekken ze bijvoorbeeld acteurs en dansers bij hun concerten.

3. Den Haag Piano Quintet (NL)
Den Haag Piano Quintet werd opgericht in 2009 door internationale musici die elkaar ontmoetten in het Koninklijk Conservatorium van Den Haag. Gemeenschappelijke noemer is hun interesse voor muziek uit de vroege romantiek gebracht op historisch instrumentarium.

4. La Mouvance (DE)
Het Duitse ensemble La Mouvance interpreteert een variëteit aan middeleeuwse muziek op een historisch authentieke manier. Hun kamermuziekprogramma focust op composities van Guillaume de Machaut, componist aan het Franse hof van de 14de eeuw. La Mouvance vertolkt zijn muzikale taal met zang, blokfluit en vedel.

5. Encantar (BE)
Eind 2006 werd het Belgische vocale kwartet Encantar opgericht door vier jonge vrouwen. Ze brengen polyfonie uit de 14de tot 16de eeuw. Het ensemble onderzoekt de mogelijkheid om dit specifieke repertoire dat oorspronkelijk voor mannen geschreven werd, met vrouwenstemmen te brengen. In 2009 won Encantar de Klara Tandemtrofee en ‘Gouden Vleugels’.

6. Sestina Consort (GB)
Het Engelse Gambaconsort Sestina Consort ontstond in 2004 rond een groep van zes internationale muzikanten. Het ensemble brengt consortrepertoire met een specifieke interesse voor het werken met stemmen. Ze vertolken consortliederen en instrumentale muziek uit het 17de-eeuwse Engeland.

Met Jill Feldman als coach

De joodse bijdrage tot de cultuur in onze wereld is nauwelijks te overschatten. Weinigen zijn zich bewust van de invloed die joden hebben op de hedendaagse cultuurscène. De geografische verspreiding van joden door de eeuwen heen, maakte hun cultuur tot een echte schatkamer van invloeden uit de hele wereld. De joodse cultuur stond in Europa en in de Islamitische wereld eeuwenlang onder druk, met als gevolg verschillende plaatsgebonden invalshoeken, de Asjkenazische (van de Rijn tot Rusland), de Sefardische (Joods-Arabische cultuur rond de Middellandse Zee) en specifieke kringen in bijvoorbeeld India en Jemen. Deze culturele verscheidenheid vinden we ook terug in de muziek.

Joshua R. Jacobson geeft een algemene lezing over ‘joodse muziek’ als opmaat naar de studie op donderdagavond 22 oktober om 19.00 uur aan de Universiteit Antwerpen (Rodestraat 14, lokaal R. 014), toegang gratis. Tijdens de studiedag op vrijdag 23 oktober belichten experten zoals Avery Gosfield en Francis Biggi en professoren Daniel Jütte en Joshua R. Jacobson de verschillende tradities in de joodse muziek tijdens de renaissance.

VRIJDAG 23/10/2009

09.30 uur : ontvangst in AMUZ
10.00 uur : welkomstwoord door Vivian Liska (Instituut voor Joodse Studies, Universiteit Antwerpen)
10.05 uur : lezing door Joshua R. Jacobson (Northeastern University): Defending Salomone Rossi. The transformation and justification of Jewish music in Renaissance Italy

Zo’n vierhonderd jaar geleden werd een nieuwe zangpraktijk geïntroduceerd in verscheidene synagoges in Noord-Italië: artistiek koorzingen. Deze nieuwe praktijk kende felle voor- en tegenstanders. Ter verdediging schreef de rabbijn Leon Modena in 1622 een eloquente verdediging van deze polyfonie, die als voorwoord werd gepubliceerd bij een indrukwekkend drukwerk: 33 Hebreeuwse motetten voor de synagoog gecomponeerd door Salamone Rossi Hebreo. Deze publicatie was de eerste van zijn soort die in druk verscheen en zou voor tweehonderd jaar een unicum blijven. (voertaal: Engels)

10.45 uur : mogelijkheid voor vragen en feedback uit publiek
11.05 uur : pauze
11.15 uur : lezing door Daniel Jütte (Universiteit van Heidelberg): Jewish Music and Musicians in the Renaissance

Joodse musici waren vaak succesvol tijdens de Italiaanse renaissance. Vanaf het begin van de 15de eeuw wisten joden zich te manifesteren als muziekleraar, dansmeester of instrumentalist. Deze musici vertolkten geen joodse (religieuze) muziek, maar voorzagen een voornamelijk niet-joods publiek van profane (amusements)muziek. De onderzoeken naar hun muziekpraktijk brengen intense contacten aan het licht tussen joden en niet-joden. Daarnaast behandelt de lezing ook de impact van joodse gettovorming op de joodse musici en op de joodse muziek zelf.

12.00 uur : mogelijkheid voor vragen en feedback uit publiek
12.15 uur : pauze
12.30 uur : recital door Benjamin Müller
13.00 uur : lunch
14.00 uur : lezing door Avery Gosfield en Francis Biggi (Ensemble Lucidarium) met muzikale illustratie door Enrico Fink Ayn Lid Banign: Renaissance Jews and the Sung Poetry Tradition

Al is de deelname van joden aan het muzikale en culturele leven in het Europa van de renaissance goed gedocumenteerd, het aantal eigenlijke composities van joodse componisten blijkt erg schaars (het indrukwekkende oeuvre van Salomone Rossi en de dansmelodieën in de danshandboeken van Guglielmo Ebreo da Pesaro niet te na gesproken). Toch bestaat er naast deze zeldzame muzikale bronnen, een repertoire dat bewijst dat de joden een rijk en gevarieerd muzikaal leven kenden: tientallen liedverzamelingen die in het Hebreeuws werden genoteerd. Er zijn talrijke bewijzen dat deze poëzie gezongen werd (verwijzingen naar melodische modellen, aanwijzingen in de teksten zelf, metrische structuren ), al werden deze liederen overgeleverd zonder muzieknotatie. Door middel van onderzoek van historische bronnen en de orale zangtraditie is het voor de 21ste-eeuwse uitvoerder niet geheel onmogelijk de uitdaging tot een reconstructie aan te gaan.

14:45 uur : mogelijkheid voor vragen en feedback publiek
15.00 uur : slotwoord Bart Demuyt (AMUZ)
15.05 uur : afsluitende drink

In 2009 wordt de Vlaamse componist Luc Brewaeys 50 jaar. Voor Champ d’Action een uitgelezen gelegenheid om een ‘all-Brewaeys’ programma samen te stellen met karakteristieke ensemblestukken. Luc Brewaeys stond 20 jaar geleden immers mee aan de wieg van Champ d’Action. In de jaren negentig nam het ensemble verschillende van zijn werken op, zoals Oban. Tijdens dit verjaardagsconcert creëert Arne Deforce een nieuw werk voor cello en elektronica. Ook het beruchte Si sentiva un po’ stanco voor trompetsolo mocht niet ontbreken. Alain De Rudder creëerde dit werk in 2005 tijdens een concert van Champ d’Action nadat het jarenlang als ‘onuitvoerbaar’ in de lade had gelegen. Met dit verjaardagsconcert wenst Champ d’Action hulde te brengen aan een van zijn belangrijkste founding fathers en AMUZ aan misschien wel de grootste hedendaagse componist uit onze contreien.

Uitvoerders
Champ d’ Action
Gudrun Vercampt, viool
Jeroen Robbrecht, altviool
Arne Deforce, cello
Lode Leire, contrabas
Sabine Warnier, fluit
Sabine Uytterhoeven, klarinet
Bert Helsen, fagot
Eliz Erkalp, hoorn
Alain De Rudder, trompet
Tom Verschoore, trombone
Yutaka Oya, piano
Samia Bousbaine, harp
Marcel Andriessen, percussie
Roel Das, elektronica
Jaan Bossier, artistieke leiding

De International Young Artist’s Presentation wil jonge ensembles met talent aanmoedigen en ondersteunen op hun weg naar een professionele carrière. De editie 2009 richt zich op ensembles bestaande uit blazers die muziek van voor 1850 spelen op historisch instrumentarium. Traditiegetrouw worden de kandidaten die na de preselectie overbleven twee dagen lang gecoacht door een grote naam uit de oudemuziekscène. Dit jaar is dat Pedro Memelsdorff, artistiek leider van Mala Punica. Tijdens een tweedelige finale dingen de beloftevolle ensembles naar de felbegeerde prijs van de internationale jury en die van het festivalpubliek. Bepaalt u mee wie de publieksprijs in ontvangst mag nemen? Tip! U kan de coachingsessies gratis bijwonen in het Elzenveld op donderdag 27 en vrijdag 28 augustus vanaf 14.00 uur

Uitvoerders
Pedro Memelsdorff: coach

Precies 25 jaar geleden riep Musica de oudemuzieksector rond de tafel om samen te denken en te debatteren over de historische uitvoeringspraktijk en hoe deze beweging een nieuwe impuls te geven. Dit debat resulteerde onder meer in de oprichting van het tijdschrift Musica Antiqua, maar was ook het startschot voor een bloeiperiode van het concertleven in Vlaanderen en stimuleerde zo de doorbraak van heel wat Belgische ensembles en solisten. De zilveren verjaardag van dit belangrijke discussieforum vormt nu de aanzet tot een nieuwreflectiemoment rond de toekomst van de oude muziek. Jonge leeuwen en ervaren protagonisten uit de oudemuziekbeweging zullen tijdens Musica Antiqua Revisited een diepgaande discussie voeren rond het wel en wee van de historische uitvoeringspraktijk anno 2009.

PROGRAMMA

-13.00 uur Ontvangst

-13.45 uur Inleiding door dagvoorzitter Stephan Moens

-14.00 uur Sessie 1 | Uitvoeringspraxis met Claire Chevallier & Björn Schmelzer

-15.00 uur Sessie 2 | Het concertleven met Florian Heyerick & Koen Uvin

-16.00 uur Sessie 3 | Onderwijs & opleiding met Sigiswald Kuijken & Peter Van Heyghen

(Elke sessie wordt gemodereerd door Herman De Winné en afgesloten met een publiek debat.)

-16.45 uur Conclusies door dagvoorzitter Stephan Moens

-17.00 uur Receptie

Uitvoerders
Sigiswald Kuijken, keynote speaker
Björn Schmelzer, keynote speaker